Blok lekcji przeznaczony jest dla klas pierwszych (technika i licea profilowane) Treści kształcenia: • Przykłady różnych form organizacji danych. • Zagadnienia etyczne i prawne związane z ochroną własności intelektualnej i ochroną danych. • Przykłady wyszukiwania i zapisywania informacji w bazach danych. Działania: • Uczniowie poznają różne formy organizacji danych. • Uczniowie wyszukują informacje w bazach danych, • Uczniowie przeglądają zawartość baz danych, • Uczniowie sortują, oznaczają rekordy. • Uczniowie wpisują, zmieniają i poprawiają dane w bazie, • Uczniowie dodają i usuwają rekordy, • Uczniowie zapisują zmodyfikowane bazy danych. • Uczniowie dyskutują o poufności niektórych danych. Osiągnięcia: • Uczniowie potrafią korzystać z różnych źródeł informacji, dostępnych za pomocą komputera. • Uczniowie rozumieją normy prawne dotyczące ochrony danych. Nowe pojęcia: • Baza danych • Rekord, pole • Programy obsługi baz danych. • Filtrowanie. Oprogramowanie:
Podczas zajęć wykorzystywane są programy ze środowiska Windows –MS OFFICE. Uczniowie mają również do dyspozycji gotowe bazy danych, zgromadzone na płycie CD dołączonej do podręcznika "Technologia informacyjna dla szkół ponadgimnazjalnych" – G. Koby. Korzystając z nich będą wyszukiwać, sortować a następnie uzupełniać i modyfikować informacje oraz tworzyć proste, własne bazy.
Czas trwania zajęć - 3 godziny lekcyjne.
Lekcja 1. Podstawowe informacje o bazach danych
Przebieg zajęć:
Uczniowie spotkali się już z bazami danych np. tabela w dzienniku lekcyjnym, zawierająca dane osobowe wszystkich uczniów. Można więc rozpocząć rozmowę o bazach danych od wymieniania przez uczniów znanych im zbiorów informacji: • Książka telefoniczna, • Katalog książek w bibliotece, • Kartoteka pacjentów w przychodni lekarskiej, • Osobisty notes z adresami itp. Zwracamy uwagę na jednorodność informacji w podanych przykładach i wprowadzamy pojęcia: – dane, przetwarzanie danych, plik danych – bazy danych, rekord, pola rekordu, programów obsługi baz danych.
Dyskutujemy z uczniami na temat poufności niektórych danych, sposobach ich ochrony, konsekwencjach wykorzystania przez nieuprawnione osoby.
Ćwiczenie 1: • Zapoznaj się z budową bazy SOS1. • Odczytaj nawy pól, sprawdź, jakie dane o zawodnikach zgromadzono w bazie. • Odpowiedz na pytanie: Jak brzmi nazwisko zawodnika, o którym informacje zgromadzono w ostatnim rekordzie? • Wskaż ten rekord, przeczytaj wszystkie dane dotyczące tego zawodnika. • Odczytaj w widoku formularza informacje na temat zawodnika: Loar Ljoekelsoey’a.
Przykład tabeli bazy danych – zawodnicy w skokach narciarskich (zrzut z baz danych, z płyty CD)
Ćwiczenie 2: • Otwórz bazę SOS2. Sprawdź, o jakie pola, w porównaniu z bazą SOS1, została uzupełniona baza.
Projekt tabeli Zawodnicy, rozbudowanej o kolejne pola dotyczące skoków (zrzut z baz danych, z płyty CD)
• Odczytaj dopisane pola. Po zakończeniu ćwiczenia zamknij bazę, uporządkuj stanowisko. Utrwal poznane pojęcia z dzisiejszej lekcji.
Lekcja 2. Praca z gotowymi bazami danych.
Przebieg lekcji:
Uczniowie znają już sposób przeglądania tabeli w arkuszu Excel (wcześniejsze tematy). Ponadto po otwarciu bazy zwracamy ich uwagę na możliwość korzystania z przycisków przeglądania rekordów, oraz konieczność dobrania odpowiedniego widoku bazy przy odpowiadaniu na pytania (widok formularza lub tabeli).
Ćwiczenie 1. • Przeglądając bazę SOS2, odpowiedz na pytania:
Tabela: Zawodnicy i skoki • Jaki zawodnik opisany jest w rekordzie 6? • Jaki skok kwalifikacyjny oddał zawodnik z rekordu 2? • Odczytaj zawodnika, który oddał najdłuższy skok w tej serii i powiedz, w którym rekordzie jest on opisany. • Poszukaj zawodników, którzy wykonali taką samą próbę serii kwalifikacyjnej. W których rekordach są oni opisani? • O jakim zawodniku jest mowa w rekordzie 1 bazy? Efektywność wyszukiwania informacji zależy od zastosowanej metody. Zalecamy więc uczniom: • posłużenie się poleceniem ZNAJDŹ z menu EDYCJA. • zastosowanie sortowania rekordów, • zastosowanie filtru Ćwiczenie 2. • Wyszukaj wszystkich zawodników, których skoki kwalifikacyjne przekroczyły odległość 110 m. • Uporządkuj zawodników według długości skoków - od najdłuższego do najkrótszego. Zapisz posortowaną bazę danych na dyskietce. Przed wykonaniem kolejnego ćwiczenia omawiamy z uczniami schemat tworzenia filtru.
Ćwiczenie 3.
W bazie danych SOS2 (tabela: Zawodnicy i skoki) utwórz filtr-według formularza, wybierając zawodników, którzy przekroczyli odległość 110 m. Aby zapamiętać utworzony filtr, zapisz zmodyfikowaną bazę na dyskietce pod nazwą SOS-nr z dziennika.
Ćwiczenia utrwalające nabyte umiejętności. W bazie danych SOS1: • wyszukaj rekordu 18 i w widoku formularza odczytaj informacje o tym zawodniku, • uporządkuj zawodników wg ciężaru ciała - od najcięższego do najlżejszego. Umiejętność wyszukiwania informacji uczniowie będą doskonalić korzystając z licznych baz dostępnych w sieci Internet.
Lekcja 3. Wprowadzanie i modyfikacja danych w bazie danych.
Przebieg zajęć:
Uczniowie znają już sposób wpisywania i zmieniania danych w arkuszu kalkulacyjnym. Będą wprowadzać informacje do pół w widoku tabeli i formularza.
Ćwiczenie 1. • Kolejni skoczkowie wykonują skoki. • Do tabeli Zawodnicy (SOS2) dodaj te informacje, dopisując nowe rekordy. • Uporządkuj dane według długości oddanych skoków (pole Pierwsza kolejka) – malejąco, po wpisaniu każdego kolejnego rekordu z informacją o skoku. Przykładowe dane są umieszczone w pliku Skoki1.
Ćwiczenie 2.
a) Otwórz bazę SOS3. Zauważ, że można już w niej wpisać kategorie skoku. Skoczył kolejny zawodnik. Dopisz, korzystając z tabeli, rekordy z przykładowymi danymi, które znajdują się w pliku Skoki2. Po zakończonych zawodach nasza tabela powinna zawierać tyle rekordów, ile oddano skoków. Osiągnęliśmy zamierzony cel, jednak coś jest nie tak! Zauważmy, że jest ona bardzo podatna na pomyłkę w danym zawodniku. Wystarczy, że wpisująca do tabeli osoba pomyli się w jednej literce przy wpisywaniu np. nazwiska, a nasz komputer nie skojarzy tych dwóch różnych zapisów, jako dotyczących jednego zawodnika. I nie przedstawi poprawnych wyników (tekst w podręczniku). Można temu zaradzić! Wystarczy podzielić naszą tabelę na dwie: – jedną, która będzie zawierała wyłącznie dane zawodników (tabela Zawodnicy) – i drugą, z wynikami skoków (tabela Skoki)
I tak dotarliśmy do pojęcia związków między zbiorami, czyli relacji tabeli. Ale to już na następnych zajęciach. Zapisz swoją pracę. Uporządkuj stanowisko pracy.
Opracowanie: Iwona A. Sowińska
|